ભારતીય અબજોપતિ ગૌતમ અદાણી હમણાં જ હિંડનબર્ગના આરોપમાંથી બહાર આવ્યા જ હતાને અમેરિકા તરફથી બીજો આક્ષેપ લાગ્યો છે. અમેરિકામાં તેમની કંપની અદાણી ગ્રીન એનર્જી માટે સોલાર પ્રોજેક્ટ મેળવવા માટે છેડછાડના ગંભીર આક્ષેપો કરવામાં આવ્યા છે.
ભારતીય અબજોપતિ અને અદાણી ગ્રુપના ચેરમેન ગૌતમ અદાણીને અમેરિકા તરફથી મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. બંદરોથી લઈને એરપોર્ટ, ઘરના રસોડાથી લઈને ઉર્જા ક્ષેત્ર સુધીનું વિશાળ સામ્રાજ્ય ધરાવતા અદાણી પર યુએસમાં રોકાણકારો સાથે છેતરપિંડી કરવાનો અને સૌર ઊર્જાનો કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા ભારતીય અધિકારીઓને હજારો કરોડ રૂપિયાની લાંચ આપવાનો આરોપ છે. આ સમગ્ર મામલો અદાણી ગ્રીન એનર્જી અને અન્ય કંપનીઓ એઝ્યુર પાવર સાથે સંબંધિત છે. ચાલો જાણીએ આ બાબતને લગતી દરેક માહિતી…
ગૌતમ અદાણી પર શું છે આરોપ?
સૌ પ્રથમ તો ગૌતમ અદાણી અને તેની કંપની પર અમેરિકામાં લાગેલા આરોપોની વાત કરીએ. તો અમે તમને જણાવી દઈએ કે ગૌતમ અદાણી પર આરોપ છે કે તેણે એક સૌર ઉર્જા પ્રોજેક્ટ સાથે સંબંધિત કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે યુએસમાં તેમની કંપની અદાણી ગ્રીન એનર્જી લિમિટેડને કથિત રીતે 265 મિલિયન ડોલર (લગભગ 2236 કરોડ રૂપિયા)ની લાંચ આપી અને તેને અમેરિકનને ટ્રાન્સફર કરી. બેંકો અને રોકાણકારોથી તેને છુપાવવાનો આરોપ છે. અમેરિકન પ્રોસિક્યુટર્સે દાવો કર્યો છે કે કંપનીના અન્ય વરિષ્ઠ અધિકારીઓ કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતીય અધિકારીઓને આ ચૂકવણી કરવા માટે સંમત થયા હતા.
ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સના અહેવાલ મુજબ, અદાણી ગ્રીન એનર્જીએ ખોટા નિવેદનોના આધારે ગેરમાર્ગે દોર્યા અને 2021 માં બોન્ડ ઓફર કરીને યુએસ સહિત આંતરરાષ્ટ્રીય રોકાણકારો અને અમેરિકન બેંકો પાસેથી નાણાં એકત્ર કર્યા. અમેરિકન એટર્ની બ્રાયન પીસનું કહેવું છે કે અબજો ડોલરના કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતમાં સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવાનો મોટો પ્લાન ઘડવામાં આવ્યો હતો. એવું પણ કહેવાય છે કે ગૌતમ અદાણીએ આ અંગે સરકારી અધિકારીઓને પણ વ્યક્તિગત રીતે મળ્યા હોવાના અહેવાલ છે.
2020-24માં હેરાફેરી કરવામાં આવી હતી!
એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે 2020 અને 2024 ની વચ્ચે, અદાણી ગ્રીન અને એઝ્યુર પાવર ગ્લોબલને આ સોલાર પ્રોજેક્ટ મેળવવા માટે ખોટા માર્ગો દ્વારા ભારતીય અધિકારીઓને લાંચ આપવામાં આવી હતી. આ કોન્ટ્રાક્ટ દ્વારા 20 વર્ષમાં બે અબજ ડોલરથી વધુનો નફો થવાનો અંદાજ હતો અને તેનો લાભ લેવા માટે ખોટા દાવા કરીને લોન અને બોન્ડ ઉભા કરવામાં આવ્યા હતા. એટર્ની બ્રાયન પીસનું કહેવું છે કે અબજો ડોલરના કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવા માટે એક ગુપ્ત યોજના બનાવવામાં આવી હતી અને દરેકને તેના વિશે અંધારામાં રાખવામાં આવ્યા હતા.
કોની તપાસ ચાલી રહી છે?
ગૌતમ અદાણી ઉપરાંત, બુધવારે અમેરિકામાં સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન (SEC) એ તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી, વિનીત જૈન તેમજ એઝ્યુર પાવરના સીઈઓ રણજીત ગુપ્તા અને કંપનીના સલાહકાર રૂપેશ અગ્રવાલ સહિત સાત લોકોને આ કેસમાં સામેલ કર્યા હતા. એવો દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે તેણે તેની રિન્યુએબલ એનર્જી કંપની માટે કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા અને ભારતનો સૌથી મોટો સોલાર પાવર પ્લાન્ટ પ્રોજેક્ટ વિકસાવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને આશરે $265 મિલિયનની લાંચ આપવા સંમત થયા હતા.
યુએસ સત્તાવાળાઓ તપાસ કરી રહ્યા છે કે શું અદાણી જૂથે પોતાના ફાયદા માટે લાંચ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો અને શું તેણે ઉર્જા કરાર મેળવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને ખોટી રીતે ચૂકવણી કરી હતી. એક રિપોર્ટ અનુસાર આ મામલામાં યુએસ કોર્ટમાં સુનાવણી બાદ ગૌતમ અદાણી અને તેમના ભત્રીજા વિરુદ્ધ ધરપકડ વોરંટ જારી કરવામાં આવ્યું છે.
અદાણી કયા પ્રોજેક્ટને લઈને ઘેરામાં છે?
હવે વાત કરીએ ગૌતમ અદાણી માટે મુશ્કેલી ઊભી કરનાર આ પ્રોજેક્ટ કયો છે અને તે ક્યાંથી છે? યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સના જણાવ્યા અનુસાર, ગૌતમ અદાણીની કંપનીએ સરકારી માલિકીની સોલર એનર્જી કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (SECI)ને 12 ગીગાવોટ સોલર એનર્જી આપવાનો કોન્ટ્રાક્ટ જીત્યો હતો. જોકે, SECI ભારતમાં સોલાર પાવર ખરીદવા માટે ખરીદદારો શોધી શક્યું ન હતું અને ખરીદદારો વિના સોદો આગળ વધી શક્યો ન હતો. આવી સ્થિતિમાં અદાણી ગ્રીન એનર્જી અને એઝ્યુર પાવરે સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવાનું આયોજન કર્યું હતું. રિપોર્ટ અનુસાર તેનો મોટો હિસ્સો આંધ્ર પ્રદેશના અધિકારીઓને આપવામાં આવ્યો હતો.
અમેરિકન પ્રોસિક્યુટર્સે એમ પણ કહ્યું હતું કે આ સમગ્ર હેરાફેરીમાં તેમની સંડોવણી છુપાવવા માટે કોડ નામોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. ઉદાહરણ તરીકે, ગૌતમ અદાણીને ‘ન્યૂમેરો યુનો’ અથવા ‘ધ બિગ મેન’ કહેવામાં આવતા હતા. આ મામલાને લગતો સમગ્ર સંચાર એનક્રિપ્ટેડ મેસેજિંગ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આ બે કંપનીઓએ અમેરિકન બેંકો અને રોકાણકારો પાસેથી 175 મિલિયન ડોલરથી વધુ એકત્ર કર્યા હોવાના અહેવાલ છે.
અદાણી ગ્રીને એક નિવેદન જારી કરીને આ વાત કહી છે
હવે આ સમગ્ર મામલે અદાણી ગ્રુપનું નિવેદન પણ આવ્યું છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ જસ્ટિસ અને એસઈસીએ અમારા બોર્ડના સભ્યો ગૌતમ અદાણી અને સાગર અદાણી વિરુદ્ધ ઈસ્ટર્ન ડિસ્ટ્રિક્ટ ઑફ ન્યૂ યોર્ક માટે યુએસ ડિસ્ટ્રિક્ટ કોર્ટમાં આરોપ લગાવ્યા છે સભ્ય વિનીત જૈન પર પણ આરોપ લાગ્યા છે. જેને ધ્યાનમાં રાખીને, અમારી પેટાકંપનીઓએ તે સમય માટે સૂચિત યુએસડી ડિનોમિનેટેડ બોન્ડ ઓફરિંગ સાથે આગળ ન વધવાનું નક્કી કર્યું છે. બ્લૂમબર્ગના જણાવ્યા અનુસાર, અમેરિકાના આરોપો બાદ અદાણી ગ્રૂપની કંપનીઓએ $600 મિલિયનના બોન્ડ્સ રદ કર્યા છે.
અદાણી પર ફરીથી રાજકીય સંઘર્ષ શરૂ થયો છે
ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણી અમેરિકામાં છેતરપિંડી અને લાંચના આરોપોથી ઘેરાયેલા છે ત્યારે ભારતમાં રાજકીય ખળભળાટ શરૂ થયો છે ત્યારે કોંગ્રેસના મહાસચિવ જયરામ રમેશે કહ્યું છે કે ગૌતમ અદાણી અને તેની સાથે સંકળાયેલા અન્ય લોકો સામે ગંભીર આરોપો લગાવવાની યુએસ એટર્ની ઓફિસની માગને સાચી સાબિત કરે છે. કોંગ્રેસ જાન્યુઆરી 2023 થી વિવિધ કૌભાંડોની તપાસ માટે સંયુક્ત સંસદીય સમિતિ (JPC) ની માગ કરે છે.
બીજી તરફ કોંગ્રેસ પર વળતો પ્રહાર કરતા ભાજપના નેતા અમિત માલવીયાએ કહ્યું કે, આરોપ લગાવતા પહેલા વાંચવું જોઈએ. બિનજરૂરી રીતે આક્રોશ વ્યક્ત કરવાની જરૂર નથી. સોશિયલ મીડિયા પર આ સંદર્ભે એક પોસ્ટ કરીને તેમણે કહ્યું કે તમે જે દસ્તાવેજ ટાંક્યો છે તેમાં લખ્યું છે કે આરોપો છે અને જ્યાં સુધી દોષિત સાબિત ન થાય ત્યાં સુધી આરોપીઓને નિર્દોષ ગણવામાં આવે છે.
અમિત માલવિયાએ પોતાની પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે વીજળી મોંઘી હોવાથી SDC ખરીદવા તૈયાર નથી. આથી અદાણીએ (યુએસ કંપની એઝ્યુર પાવર સાથે) જુલાઈ 2021 અને ફેબ્રુઆરી 2022 વચ્ચે ઓડિશા (તે સમયે બીજેડી શાસિત), તમિલનાડુ (ડીએમકે), છત્તીસગઢ (તત્કાલીન કોંગ્રેસ) અને આંધ્રપ્રદેશ (ત્યારબાદ YSRCP)માં સ્થિત SDCsને US$265 મિલિયનની ચૂકવણી કરી છે. અહીં જણાવેલા તમામ રાજ્યો તે સમયે વિપક્ષ શાસિત હતા. તેથી પ્રચાર કરતા પહેલા કોંગ્રેસ અને તેના સહયોગીઓ દ્વારા લેવામાં આવેલી લાંચ પર જવાબ આપો.
હિડનબર્ગ જેવી અસર જોવા મળી
વર્ષ 2023ની શરૂઆતમાં અમેરિકન શોર્ટ સેલર ફર્મ હિંડનબર્ગે પણ તેનો રિસર્ચ રિપોર્ટ બહાર પાડ્યો હતો અને અદાણી ગ્રૂપ પર સ્ટોકની હેરાફેરી અને દેવું વધી જવા અંગે ઘણા ગંભીર આરોપો લગાવ્યા હતા. તેની રજૂઆત પછી, અદાણી જૂથના શેરમાં સુનામી આવી હતી અને જૂથને 150 અબજ ડોલરનું નુકસાન થયું હતું. આવી જ સ્થિતિ ગુરુવારે બજારમાં અદાણી સ્ટોક્સમાં જોવા મળી હતી. અદાણી ગ્રીન અને અદાણી એનર્જી સોલ્યુશન્સના શેરમાં 20 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે શેરબજારમાં લિસ્ટેડ અન્ય શેર્સમાં પણ મોટો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.