શારદીય નવરાત્રિનો તહેવાર અશ્વિન માસના શુક્લ પક્ષની પ્રતિપદાથી નવમી સુધી ઉજવવામાં આવે છે. નવરાત્રિના નવ દિવસ શક્તિની ઉપાસના માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. આ તહેવાર લોકોને આધ્યાત્મિક રીતે જાગૃત કરવાની અને દેવી દુર્ગાના આશીર્વાદ મેળવવાની તક પૂરી પાડે છે.
નવરાત્રિ શા માટે 9 દિવસ સુધી ઉજવવામાં આવે છે
શારદીય નવરાત્રિની શરૂઆત ઘટસ્થાપન સાથે થાય છે અને છેલ્લો દિવસ “વિજયાદશમી” (દશેરા) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, જેમાં ભગવાન રામે લંકાપતિ રાવણને હરાવ્યા હતા અને દેવી દુર્ગાએ મહિષાસુરને હરાવ્યા હતા. એક દંતકથા અનુસાર, માતા દુર્ગાએ નવ દિવસ સુધી મહિષાસુર રાક્ષસ સાથે યુદ્ધ કર્યું અને પછી નવમીની રાત્રે તેનો વધ કર્યો. તે સમયથી દેવી માતા ‘મહિષાસુરમર્દિની’ તરીકે ઓળખાય છે. ત્યારથી, માતા દુર્ગાની શક્તિને સમર્પિત નવરાત્રિ વ્રતનું પાલન કરતી વખતે, તેમના 9 સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે.
શારદીય નવરાત્રિમાં ઉપવાસનું મહત્વ
શારદીય નવરાત્રિમાં ઉપવાસનું મહત્વ છે શરદ ઋતુનો પ્રારંભ થતા ઋતુઓ બદલાવા લાગે છે. આ જ કારણ છે કે નવરાત્રિના સમયગાળા દરમિયાન ઉપાસકો સંતુલિત અને સાત્વિક આહાર લે છે અને ચિંતન અને ધ્યાન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે અને પોતાને અંદરથી શક્તિશાળી બનાવે છે. આ કારણે ઋતુ પરિવર્તનની તેના સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર પડતી નથી. આનાથી આપણે સંપૂર્ણ શુદ્ધિ સાથે મા દુર્ગાની પૂજા કરી શકીએ છીએ.
શારદીય નવરાત્રિમાં ‘રાત્રિ’ પૂજાનું મહત્વ
નવરાત્રિની 9 રાત ખૂબ જ ખાસ માનવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે આમાં વ્યક્તિ ઉપવાસ, પૂજા, મંત્રોચ્ચાર, સંયમ, નિયમો, યજ્ઞ, તંત્ર, પાઠ, યોગ દ્વારા નવ અલૌકિક સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. પુરાણો અનુસાર રાત્રે અનેક પ્રકારની બાધાઓ દૂર થઈ જાય છે. રાત્રિનો સમય શાંત રહે છે, જેમાં દિવસ કરતાં ભગવાન સાથેનો સંપર્ક વધુ અસરકારક છે. રાત્રે દેવી દુર્ગાની પૂજા કરીને શરીર, મન અને આત્મા દ્વારા વ્યક્તિ શારીરિક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક સુખ પ્રાપ્ત કરે છે.
નવરાત્રિની 9 શક્તિઓ
નવરાત્રિ દરમિયાન મા દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે, જેને નવદુર્ગા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે – શૈલપુત્રી, બ્રહ્મચારિણી, ચંદ્રઘંટા, કુષ્માંડા, સ્કંદમાતા, કાત્યાયની, કાલરાત્રિ, મહાગૌરી અને સિદ્ધિદાત્રી.