ખુશીના પ્રતિક એવા દિવાળીના તહેવારને દેશભરમાં ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. સનાતન ધર્મમાં આ તહેવાર સતત 6 દિવસ સુધી ચાલે છે. તેની શરૂઆત ધનતેરસથી થાય છે. મોટી દિવાળીના એક દિવસ પહેલા જ છોટી દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે છોટી દિવાળી એટલે કાળી ચૌદસનો તહેવાર 30 ઓક્ટોબર 2024ના રોજ ઉજવવામાં આવશે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, છોટી દિવાળી દર વર્ષે કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. તેને નરક ચતુર્દશી પણ કહેવામાં આવે છે.
મૃત્યુના દેવતા યમ માટે આ રાત્રે એક દીવો પ્રગટાવવાની પરંપરા છે. હવે સવાલ એ છે કે આ વખતે છોટી દિવાળી ક્યારે છે? નરક ચતુર્દશી પર યમનો દીવો કેમ પ્રગટાવવામાં આવે છે? યમનો દીવો કેવી રીતે પ્રગટાવવો?
નરક નિવારણ ચતુર્દશી 2024 તારીખ અને ચોક્કસ સમય
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર, આ વર્ષે 30 ઓક્ટોબર 2024 ના રોજ છોટી દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવશે. નરક ચતુર્દશી 30 ઓક્ટોબરે બપોરે 1.16 કલાકે શરૂ થશે. તે બીજા દિવસે 31 ઓક્ટોબરે બપોરે 03:53 કલાકે સમાપ્ત થશે. આ તહેવાર સાંજના સમયે મનાવવામાં આવતો હોવાથી 30 ઓક્ટોબરે જ યમનો દીવો પ્રગટાવવો શુભ રહેશે. નરક ચતુર્દશીના દિવસે સૂર્યાસ્ત પછી પ્રદોષકાળ દરમિયાન યમનો દીવો પ્રગટાવવો જોઈએ.
યમનો દીવો શા માટે પ્રગટાવવામાં આવે છે?
દિવાળીની આગલી રાત્રે યમનો દીવો પ્રગટાવવામાં આવે છે. આ દીવો મૃત્યુના દેવતા યમરાજ માટે પ્રગટાવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નરક ચતુર્દશીના દિવસે યમનો દીપક પ્રગટાવવાથી પરિવારમાં અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર થાય છે. તેમજ યમદેવ નરકના દ્વાર બંધ કરે અને આપણને સુરક્ષિત રાખે તેવી પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. જે લોકો આવું કરે છે તેઓને યમના આશીર્વાદ મળે છે.
યમનો દીવો કેવો હોવો જોઈએ?
યમ દીવો પ્રગટાવવા માટે તમે ચાર બાજુનો દીવો અથવા કોઈપણ સામાન્ય દીવો લઈ શકો છો. તેમાં 4 વાટ એવી રીતે લગાવો કે તે ચારેય દિશામાં નિર્દેશ કરે. આ પછી સરસવના તેલથી દીવો ભરો. પછી આ દીવો પ્રગટાવ્યા પછી તેને આખા ઘરમાં ફેરવો અને ઘરના મુખ્ય દ્વાર પર દક્ષિણ દિશામાં રાખો. જો કે, રિવાજ મુજબ, તમે તેને ગટરની નજીક અથવા બીજે ક્યાંય પણ મૂકી શકો છો.